چکیده
در مقاله حاضر اطلاعات و آمار تولید قطعات ریختگی در فاصله ســال های 2000 تا 2014 هم از بعد جهانی و هم در لهســتان براساس آلیاژهای اصلی ارایه شده و تغییرات در حجم تولید و ساختار صنایع ریخته گری در این دوره 15 ساله در کشورهای دارای تولید عمده بررسی گردیده است.
بزرگترین تولیدکننده قطعات ریخته گری در جهان در چندین سال اخیر کشور چین با 45 درصد و هند با 9 درصد سهم بازار بوده و در این پانزده سال به میزان زیادی سهم تولیدکنندگان عمده مانند آمریکا، ژاپن، آلمان، روسیه، ایتالیا یا فرانسه کاهش یافته است.
در سال 2000 لهستان سهم تولیدی معادل 1/16 درصد داشته که در 2014 این سهم به 1/02 درصد کاهش یافته است. اما با مقایسه آمار درصد آلیاژ تولید در این دوره میتوان مشاهده نمود تولید آلیاژهای چدن نشــکن، فولاد ریختگی، آلیاژهای آلومینیم و یا منیزیم در حد جهانی افزایش داشــته درحالیکه تولید انواع چدن های خاکستری و چدن چکش خوار (مالبیل) کاهش داشته است.
مقدمه
توليد قطعــات ريختگی تاريخچــه ای چند هزار ســاله دارد و هر چند در طول زمان فلزات و آلياژهای اســتفاده شــده و همچنين فناوری به كار رفته تغييراتی يافته اند ليکن قطعات ريختگی به صورت مســتمر كاربرد رو به گسترش داشــته اند.
بدين ترتيب توليد قطعات ريختگی نقش مهمی در اقتصاد كشورها از جمله لهستان دارد. البته امروزه اصلی ترين متقاضی محصولات ريختگی صنايع خودروســازی اســت ولی كاربرد قطعات ريختگی را میتوان در اكثر شاخه های صنعت مانند صنعت مهندســی ساختمان، كشاورزی، پزشکی و حتی هنر نيز پيدا نمود.
بررســی حجم توليد جهان ریخته گری در كنار ســاختار توليــد با توجه به نــوع آلياژهای توليدی در كشــورهای عمده در بازار ریخته گری در يک دروهزمانــی طولانی اين امکان را فراهم میكنــد تا بتوان روندهای جاری در صنعت ریخته گری را تعيين نمود.
مقاله حاضر مشــخص مینمايــد در كدام قاره و يا كشور توليدكننده قطعات ريختگی روند رو به رشد و يا كاهنده داشته تا همچنين دريافت كه تغييرات اتفاق افتاده در ســاختار توليد ريختگی از نظر نوع آلياژهای توليد و گرايشات خريداران چگونه بوده است.
اطلاعات و آمار حجم توليد و روندهای توليد ريختگی در كشورهای منتخبی در جهان و در لهستان تا سال 2013 مقالات ارايه شده و در مقاله حاضر با ارايه آمار ســال 2014 آخرين تحولات مورد بررسی قرار گرفته است. آمار سال 2000 به عنوان آخرين سال در قرن بيستم به عنوان مبنای مقايسه قرار گرفته و آمار تا ســال 2014 نيز براساس مقالات مجله <<Modern Casting>> كه سالانه منتشر میشود ارايه گرديده است.
تولید قطعات ریختگی از سال 2000 تا 2014
در اين دوره زمانی هر چند كه در ســال های 2009 تا 2008 به دليل ركود جهانی افت توليد وجود داشت، ليکن روند توليد در اين پانزده سال روبه رشد بوده به طوریكه در ســال 2000 توليد جهانــی از 64/75 ميليون تن (5) به 103/64 ميليون تن (19) در ســال 2014 رسيده كه نشان دهنده رشدی معادل 60 درصد است.
توليد در لهستان نيز در همين محدوده زمانی از 0/75 ميليون تن به حدود 1/06 ميليون تن رسيده و با افزايشی معادل بيش از 45 درصد روبه رو بوده است.جدول 1 توليد جهانی و توليد در كشور عمده را به همراه لهستان در سال های 2000 تا 2014 نشــان می دهد.
در اين جدول همچنين ســهم كشورها در توليد جهانی را به صورت مقايسه ای ارايه شده است. در شــکل 1 نيز ساختار توليد ریخته گری در سال های 2000 تا 2014 را در قاره های مختلف نشان داده شده است.
آمار ارايه شده در تصاوير 2 و 3 حجم توليد و ساختار آن در جهان و لهستان را دوره زمانی مورد نظر نشــان میدهد و براساس آمار شکل 2 میتوان به موارد زير اشاره نمود:
- در طول ســال های 2000-2007 توليد جهانــی از 64/75 ميليون تن در ســال 2000 به 94/92 ميليون تن در 2007 رســيده كه نشان از 46 درصد رشد توليد است.
- در ســال های 2008 و 2009 توليد جهانی از 94/92 ميليون تن در ســال 2007 به حدود 80/34 ميليون تن در 2009 رســيده كه نشــاندهنده 15 درصد كاهش می باشد.
به نظر میرســد كه در خصوص توليد ريختگی لهســتان، چهار دوره قابل توجه است:
- در فاصله ســال های 2000 تا 2008 توليد از 754 هزار تن در سال 2000 به حدود 940 هزار تن در سال 2008 رسيده كه نشان از 25 درصد رشد دارد.
- در سال های 2009 تا 2008 توليد از 940 تن در 2008 به 770 هزار تن در سال 2009 رسيده كه مبين 18 درصد كاهش می باشد.
- در سال های 2010 تا 2013 توليد از 770 هزار تن در سال 2009 به 1/27 ميليون تن در سال 2013 رسيده كه مبين 18 درصد كاهش می باشد.
- در سال های 2010 تا 2013 توليد از 770 هــزار تن در 2009 به 1/27 ميليون تن در سال 2013 رسيده كه نشان دهنده 65 درصد رشد توليد است.
- اما در ســال 2014 توليد از 1/27 ميليون تن سال 2013 به 1/06 ميليون كاهش يافته كه نشان از 16 درصد افت توليد میدهد.
تغييــرات در حجم توليــد ريختگی در دوره زمانی مورد بررســی همچنين میتواند با تعيين انديس رشد توليد جهانی در دوره پانزده سال 2000-2014 ارايه شود. نتايج اين محاسبات در ابعاد جهانی و در لهستان در شکل ارايه شده است.
اما توليد ريختگی در ســال ها 2014 تا 2000 به تفکيک نوع آلياژی هم در جهان و كشور لهستان در جدول 2 و همچنين تغييرات حجم توليد در جهان و در لهستان در شکل 5 به صورت نمودار نشان داده شده است.
جمع بندی:
توليــد جهان ریخته گری در پانزدهم ســال اخير تا ســال 2014 كه آخرين ســال آماری در دســترس می باشد نشــان میدهد كه توليد با رشدی حدود 60 درصد از 64/75 تن به 103/64 ميليون تن رســيده (شــکل 2 و 4 و جدول 1) به طوریكه ميانگين رشــد سالانه بيش از 3/4 درصد است.
در همين دوره زمانی توليد ريختگی در لهستان از 0/75 ميليون تن به حدود 1/06 ميليون تن با رشدی معادل 40 درصد رســيده (شکلهای 3 و 4 و جدول 1) به طوریكه ميانگين رشد ســالانه توليد 2/5 درصد بوده اســت. نکته حائز توجه اينكه در اين دوره پانزده ساله توليد جهانی رشــد داشته ليکن اين رشد با روند يکسانی همراه نبوده است.
در كشور لهستان نيز در فاصله سال های 2000 تا 2014 در ســال 2010 و 2013 توليد رشــدی قابل توجه و ديناميک داشته ليکن در سال 2014 يک افت توليد و برگشت به ســال 2012 مشاهده میشود (شکل های 3 و 4) همچنين بايد توجه داشــت كه بنابر آمار نمودار شــکل 3 افزايش توليد در ســال 2013 مرتبط با افزايش ناگهانی چدن خاكستری بوده و افت توليد نيز در ســال 2014 مربوط به كاهش توليد همين آلياژ است.
بررسی آماری توليد چدن خاكســتری در لهستان نشان میدهد در سال های 2012 تا 2013 و 2014 توليد اين آلياژ به ترتيب 486 هزار، 700 هزار و 489 هزار تن بوده است. در طــول اين پانزده ســال همچنين توليد ريختگی از قــاره اروپا و آمريکا شــمالی به سمت آسيا سوق يافته (شکل 1) و هم اكنون 70 درصد توليد جهانی در آســيا عرضه میشــود.
بنابر جدول 1 چين اولين توليدكننده قطعات ريختگی جهان با ســهم 45 درصد در ســال 2014 بوده و رتبه دوم را آمريکا و رتبه سوم به هندوســتان اختصاص يافته است. در طول اين دوره پانزده ساله سهم آمريکا از 20 درصــد به 10 درصد، ژاپــن از 10 درصد به حدود 5 درصد، آلمان از حدود 7 درصد به 5 درصد، روســيه از 10 درصد به 4 درصد، ايتاليا از حدود 4 درصد به حدود 2 درصد، فرانسه از بيش از 4 درصد رسيده است.
سهم لهستان نيز از توليد جهانی در سال های 2000 و 2014 به ترتيب 1/16 و 1/02 درصد بوده ولی در سال 2013 معادل 1/23 درصد بوده است. اما از نظر آلياژ توليدی بنابر آنچه در جدول 2 ارايه شــده در فاصله سال های 2000 تــا 2014 درصد قطعات از آلياژ چدن نشــکن و آلياژهای آلومينيم هم در جهان و هم در لهستان افزايش يافته در مقابل توليد چدن چکشخواری (مالبيل) كاهش داشته است.
منابع:
منبع خارجی: Archives of Foundry Engineering Vol.16.2016
منبع فارسی: آبان ماه 1395- مجله صنعت ریخته گری
ترجمه: انجمن صنفی کارخانجات صنعت ریخته گری
[1] Wübbenhorst, H. (1984). 5000 Jahre Giessen Von Metallen. Ed. VDG Giesserei – Verlag GmbH, Düsseldorf.
[2] Soiński, M. S., Jakubus, A., Kordas, P., Skurka, K. (2015). Production of Castings in the World and in Selected Countries from 1999 to 2013. Archives of Foundry Engineering. Special Is- sue. 15 (1). 103-110.
[3] Soiński, M. S., Skurka, K., Jakubus, A., Kordas, P. (2015). Structure of Foundry Production in the World and in Poland over the 1974-2013 Period. Archives of Foundry Engineering. Special Issue. 15 (2). 69-79.
[4] Soiński, M. S., Skurka, K., Jakubus, A. (2015). Changes in the production of castings in Poland in the past half century in com- parison with world trends. In: Selected Problems of the Industrial Process Technologies. Joint publication ed. by E. Kardas, M. Warzecha. Częstochowa University ofTechnology, Faculty of Production Engineering and Materials Technology. Częstochowa. Monograph No. 49. 71-79. (in Polish)
[5] 35th Census of World Casting Production —2000. Modern Casting. December 2001. 38-39.
[6] 36th Census of World Casting Production —2001. Modern Casting. December 2002. 22-24.
[7] 37th Census of World Casting Production —2002. Modern Casting. December 2003. 23-25.
[8] 38th Census of World Casting Production —2003. Modern Casting. December 2004. 25-27.
[9] 39th Census of World Casting Production —2004. Modern Casting. December 2005. 27-29.
[10] 40th Census of World Casting Production —2005. Modern Casting. December 2006. 28-31.
[11] 41st Census of World Casting Production —2006. Modern Casting. December 2007. 22-25.
[12] 42nd Census of World Casting Production —2007. Modern Casting. December 2008. 24-27.
[13] 43rd Census of World Casting Production —2008. Modern Casting. December 2009. 17-21.
[14] 44th Census of World Casting Production. Modern Casting. December 2010. 23-27.
[15] 45th Census of World Casting Production. Modern Casting. December 2011. 16-19.
[16] 46th Census of World Casting Production. Modern Casting. December 2012. 25-29.
[17] 47th Census of World Casting Production. Dividing up the Global Market. Modern Casting. January/February 2014. 26-33.
[18] 48th Census of World Casting Production. Steady Growth in Global Output. Modern Casting. December 2014. 17-21.
[19] 49th Census of World Casting Production. Modest Growth in Worldwide Casting Market. Modern Casting. December 2015. 26-31
